Tieguanyin çayı, Çin’in Fujian eyaletinin Anxi ilçesinden köken alır ve oolong çayları arasındadır; Çin’in en temsilci oolong çayı olarak bilinir. Tieguanyin çayı, mükemmel kalitesi sayesinde Çin’in dört bir yanına hızla yayılmış, hatta Tayvan ve Güneydoğu Asya gibi uzak bölgelerde de yetiştirilmeye ve üretilmeye başlanmıştır.
Tieguanyin Çayının Tarihi
Fujian eyaletinin Anxi ilçesi, Çin’in çay başkenti olarak anılmaktadır; burada çay yetiştiriciliği tarihi 500 yıl öncesine kadar gitmektedir. 18. yüzyılda Anxi’de birçok çay ağaç türü ve üretim yöntemine dair kayıtlar bulunmaktadır; bunlar arasında en ünlüsü Tieguanyin’dir. Tieguanyin, sadece bir çay ağaç türü değil, aynı zamanda orta düzeyde oksidasyon ve yoğun kavrulma ile üretilen bir oolong çayıdır. En iyi Tieguanyin çayı, “Guanyin Yun” olarak adlandırılan benzersiz bir aromaya sahiptir.
Tieguanyin’in Kökeni ve Efsanesi
Efsaneye göre, bir yaşlı çiftçi rüyasında Guanyin’den bir mesaj alarak bir çay ağacı keşfeder. Çay yaprakları işlendiğinde, yoğun ve demir gibi bir aroma ortaya çıkar; bu yüzden “Tieguanyin” ismi verilmiştir. (Çincede “tie” demiri, “Guanyin” ise Guanyin Bodhisattva’yı ifade eder, bu da yerel inançların bir sembolüdür.)
Üretim Süreci
Anxi Tieguanyin çayı, dört mevsime ayrılarak hasat edilir: ilkbahar çayı, yaz çayı, ikinci yaz çayı ve sonbahar çayı. Bunlar arasında, ilkbahar çayı en kaliteli olanıdır; sonbahar çayı ikinci sırada gelirken, yaz çayı nispeten daha düşük kalitededir.
Hasat sırasında bir tomurcuğun yanında iki veya üç yaprak seçilmelidir; yaprakların zarar görmemesine dikkat edilmeli, yaşken hasat edilmemelidir. Çay yaprakları, erken tomurcuk, öğle tomurcuğu ve geç tomurcuk olarak ayrı ayrı işlenir; öğle tomurcuğunun kalitesi en yüksektir. Yapraklar, solgunlaştırma (güneş ışığında yumuşatılarak), kavurma (yüksek sıcaklıkta kavrularak), yoğurma, birinci kavurma, ikinci kavurma, ikinci yoğurma, düşük ateşte üçüncü kavurma ve sapların ayıklanması gibi karmaşık işlemlerle üretilir.
Kaliteli Tieguanyin çayı, demir gibi yoğun, altın rengi ve berrak bir çay suyu olmalı; içimi tatlı ve bal aromalı olmalı, yaprakları kıvrımlı olmalıdır.